Çalışanların bir işyerini tercih etmelerinde maaş önemli bir faktör olsa da, günümüz çalışma şartlarında yan haklar da bir o kadar önemli hale geldi. Yemek ve yol ücreti, çalışanların işverenlerden beklediği en temel yan haklar arasında yer alıyor. Peki, bu ücretler vergiye tabi midir? İşverenler için yol ve yemek ücretlerinin maliyeti nedir? Bu soruların cevaplarını detaylı bir şekilde inceleyelim.

Yol ve Yemek Ücreti Zorunlu mu?

4857 sayılı İş Kanunu’na göre işverenlerin çalışanlarına yol ve yemek ücreti vermesi zorunlu değildir. Ancak iş sözleşmesinde bu tür yan haklar belirtildiği takdirde işverenler bu ödemeleri yapmakla yükümlüdür. Sosyal yardım kapsamında değerlendirilen yol ve yemek ücretleri çalışanların giydirilmiş ücretinin bir parçası olarak kabul edilir. Bu nedenle bu ödemelerin yapılması işverenin inisiyatifine bağlıdır.

Yol ve Yemek Ücretlerinin Vergi Muafiyeti

Yol ve yemek ücretleri, belirli sınırlar dahilinde vergiden muaf tutulur. 2025 yılı için belirlenen günlük yemek ücreti istisna tutarı 264 (240 TL + %10 KDV), yol ücreti ise 126 TL’dir. Bu tutarlar, Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesine göre belirlenmiştir. İşverenler, bu sınırlar dahilinde yaptıkları ödemeler için gelir vergisi, damga vergisi, SGK işçi primi, işveren hissesi ve KDV ödemezler. Bu durum, işverenler için önemli bir vergi avantajı sağlar.

Yol ve Yemek Ücretleri Nasıl Hesaplanır?

Yol ve yemek ücretlerinin hesaplanması çalışanın o ay içinde çalıştığı gün sayısına göre yapılır. Örneğin, 2025 yılı için günlük yemek ücreti 240 TL ve yol ücreti 126 TL olarak belirlenmiştir. Bir çalışanın ayda 26 gün çalıştığını varsayarsak:

• Aylık Yemek Ücreti: 240 TL x 26 gün = 6.240 TL
• Aylık Yol Ücreti: 126 TL x 26 gün = 3.276 TL

Bu tutarlar işverenlerin vergi muafiyetinden yararlanabileceği üst sınırları gösterir. İşverenler, bu tutarların üzerinde ödeme yaptıklarında, fazla olan kısım vergiye tabi olacaktır.

Yol ve Yemek Ücretlerinde Kesintiler

Yol ve yemek ücretlerinde kesinti yapılıp yapılmayacağı, işverenin idari şartnamesi ve iş sözleşmesinde belirtilmelidir. Özellikle yıllık izin tatil günleri veya yarım gün çalışma durumlarında bu ücretlerin kesilip kesilmeyeceği açıkça belirtilmelidir. Eğer sözleşmede böyle bir detay yoksa işverenin bu günlerde de yol ve yemek ücreti ödemesi gerekir.

Ancak özellikle bayram tatilleri ve özel günlerde ücretlerin kesilmemesi çalışan motivasyonunu artırarak iş verimliliğini olumlu yönde etkileyebilir. Bu durum hem çalışanların işyerine bağlılığını artırır hem de işverenlerin çalışan sirkülasyonu maliyetlerini düşürür.

Yol ve Yemek Ücretlerinin Çeşitleri

Çalışan yol ücreti, işverenler tarafından farklı şekillerde ödenebilir. En yaygın yol ücreti ödeme yöntemleri şunlardır:

• Nakit Yol Ücreti: Çalışanın işe geldiği gün sayısına göre nakit olarak ödenir.
• Toplu Taşıma Kartı: İşyerinin bulunduğu şehirdeki toplu taşıma araçlarında kullanılmak üzere akbil ve kent kart gibi kartlar temin edilir.
• Yakıt Desteği: Çalışan kendi aracıyla işe geliyorsa yakıt desteği sunulabilir. 
• Şirket Aracı: İşveren, çalışana şirket aracı tahsis edebilir ve aracın yakıt giderlerini karşılayabilir.
• Ücretsiz Servis: İşyeri, çalışanların ulaşımını sağlamak için ücretsiz servis hizmeti sunabilir.

Yol ve Yemek Ücretlerinin Avantajları

Yol ve yemek ücretleri hem çalışanlar hem de işverenler için önemli avantajlar sağlar. Çalışanlar açısından bu ücretler işe giderken ve çalışma saatleri içinde beslenme ihtiyaçlarını karşılamalarını kolaylaştırır. İşverenler açısından ise bu ücretler, vergi muafiyeti sayesinde önemli bir maliyet avantajı sağlar.

Özellikle yemek kartı veya yemek çeki gibi çözümler işverenlere %100’e varan vergi muafiyeti sağlar. Bu tür çözümler çalışan başına yılda 40.000 TL’ye kadar tasarruf imkanı sunar. Ayrıca şirket araçları için akaryakıt alımlarında kullanılabilecek ödeme çözümleri de işverenlere ekstra avantajlar sağlar.